راهکار محققان کشور برای ارائه پاسخ‌های علمی به "ابر دزدی" و "هارپ"

به گزارش سارنا به نقل از ایسنا، بالاترین لایه اتمسفر "یونوسفر" نام دارد که همچون سپر دفاعی زمین را در برابر تابش‌های یونی که از سمت خورشید به کره زمین می‌رسد، محافظت می‌کند. این لایه در بالاترین لایه اتمسفر جای دارد و می‌تواند پرتوهای خطرناک فرابنفش و پرتو ایکس خورشید را ربوده و مانند سقفی از ورودشان به زمین جلوگیری کند تا زندگی بر روی سیاره زمین شدنی شود.

این لایه علاوه بر حفاظت از سیاره زمین از امواج مضر، کارکرد دیگری دارد. محققان بر این باورند "یونوسفر" چند روز قبل از رخداد زلزله دستخوش تلاطمات می‌شود؛ از این رو آنها مطالعه این لایه را به عنوان پیش‌نشانگر بلایای طبیعی از جمله زلزله مورد توجه قرار داده‌اند.

مطالعه این لایه از طریق رادار سونداژ یون میسر است و تنها راداری که می‌توانست لایه یونوسفر را در ایران مورد مطالعه قرار دهد، رادار دانشگاه تهران بوده که از سال ۲۰۰۶ از کار افتاده است.

مریم حسین‌زاده، کارشناس یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در پارک علم و فناوری دانشگاه تهران در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه این شرکت از سال ۸۹ تاسیس شده است، گفت‌: این شرکت که در زمینه تغییرات آب و هوا فعال است، از سال ۹۰ موفق به اخذ مجوز دانش‌بنیانی شد.

وی ادامه داد: آنچه که در مطالعات مربوط به آب و هوا اهمیت دارد، مطالعه لایه یونوسفر است؛ چرا که اطلاعات این لایه در حوزه‌هایی چون آب و هوا، جت استریم‌ها (بادهای نسبتاً قوی متمرکز در یک جریان باریک در جوّ) و بارش‌ها و پیش‌نشانگرهای زلزله و سایر بلایای طبیعی کاربرد دارد.

حسین‌زاده اظهار کرد: کاری که ما در مطالعات خود انجام دادیم، این است که رادار سونداژ یون که در ایران وجود داشته و از سال ۲۰۰۶ از کار افتاده و قدیمی بوده است، را با عنوان "ایلیا IS110" بومی‌سازی کردیم و از طریق این ابزار اطلاعات لایه یونوسفر را جمع‌آوری کردیم.

وی با تاکید بر اینکه اطلاعاتی که از این دستگاه به دست آمده، در حوزه‌های آب و هواشناسی و پیش‌نشانگر زلزله و دفاعی و هوافضا کاربرد دارد، اضافه کرد: علاوه بر آن از داده‌هایی که به دست آمد، می‌توان به جریان‌هایی مانند هارپ، دزدی ابرها و جت استریم‌ها به طور علمی پاسخ داد.

حسین‌زاده با بیان اینکه داده‌های به دست آمده از رادار سونداژ این شرکت قابل ارائه به متقاضیان است، خاطر نشان کرد: این دستگاه از دی ماه سال ۱۴۰۰ به طور ۲۴ ساعته کار پایش لایه یونوسفر را انجام می‌دهد و حداقل ارتفاع پایش این دستگاه ۱۲۰۰ کیلومتر است.

این محقق، لایه یونوسفر را یک لایه یونی در اطراف زمین دانست و ادامه داد: با توجه به اینکه هسته زمین یک لایه مغناطیسی است، این دو لایه (هسته زمین و لایه یونوسفر) برآیند میدان مغناطیسی با یکدیگر دارند و هر تغییری حتی کوچک در هر نقطه از دنیا در لایه یونوسفر رخ دهد، در بخش‌های دیگر لایه یونوسفر تاثیر می‌گذارد و به تبع آن شاهد تغییرات آب و هوایی هستیم. گرمایش زمین یکی از کوچکترین آسیب‌های دستکاری‌های لایه یونوسفر به شمار می‌رود.